Jeżeli Państwa nieruchomość została wywłaszczona a następnie cel wywłaszczenia nie został na nieruchomości zrealizowany, mogą Państwo domagać się zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.
Na mocy przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.
W myśl definicji z art. 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli spełniony jest przynajmniej jeden z warunków:
– pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu;
– pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany.
Przez poprzedniego właściciela nieruchomości rozumie się osobę, która została pozbawiona prawa własności nieruchomości wskutek jej wywłaszczenia albo przejęcia na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego na podstawie innych tytułów. Na równi z pierwotnymi właścicielami traktowani są ich następcy prawni pod tytułem ogólnym (przede wszystkim spadkobiercy) oraz szczególnym (nabywcy wierzytelności o zwrot nieruchomości).
Możliwość żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości otwiera się z upływem czasu, pod warunkiem że nieruchomość nie została zabudowana i zagospodarowana na cel określony w momencie wywłaszczenia.
Mimo spełnienia powyższych przesłanek zwrot nieruchomości nie zawsze będzie jednak możliwy.Warto pamiętać, iż praktycznie wykluczone jest odzyskanie nieruchomości zbytych przez Skarb Państwa lub gminę na rzecz osób trzecich albo przeznaczonych pod drogi publiczne. Zgodnie z art. 229 ugn roszczenie o zwrot nie przysługuje, jeżeli przed dniem wejścia w życie ww. ustawy, czyli przed 1 stycznia 1998 nieruchomość została sprzedana albo ustanowiono na niej prawo użytkowania wieczystego na rzecz osoby trzeciej i prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej. Zwrot jest w takim wypadku niemożliwy, choćby spełnione były przesłanki zwrotu wynikające z art. 136 w zw. z art. 137 ugn (m.in. wyrok NSA z 30 stycznia 2007, I OSK 386/06).
Niedopuszczalne jest również orzeczenie o zwrocie nieruchomości wywłaszczonej, która w czasie orzekania o zwrocie jest częścią drogi publicznej w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych – tak m.in. wyrok NSA z 12 lutego 2009, I OSK 361/08, wyrok WSA w Warszawie z 27 maja 2009, VIII SA/Wa 572/ 08.
Przy odzyskaniu nieruchomości poprzedni właściciel czy też jego spadkobiercy zobowiązani są zwrócić zwaloryzowane odszkodowanie otrzymane w związku z wywłaszczeniem. Jeśli zaś wywłaszczenia dokonano przed dniem 5 grudnia 1990 r., zwaloryzowane odszkodowanie podlegające zwrotowi nie może być większe niż 50% aktualnej wartości danej nieruchomości. Jeżeli zaś po wywłaszczeniu na nieruchomości zostały podjęte jakiekolwiek działania, które pomniejszyły lub powiększyły wartość nieruchomości, będzie to miało wpływ na kwotę zwracanego odszkodowania – ulegnie ona odpowiedniemu zmniejszeniu lub zwiększeniu.
Działania Kancelarii w przedmiocie zwrotu wywłaszczonych nieruchomości polegają na:
– analizie stanu prawnego nieruchomości,
– przygotowywaniu wniosków o zwrot wywłaszczonej nieruchomości,
– sporządzanie odwołań od niekorzystnych decyzji w przedmiocie odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości,
– sporządzanie skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego,
– sporządzanie skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego,
– reprezentowanie klientów przez organami administracji rządowej i samorządowej, Wojewódzkim Sądem Administracyjnym i Naczelnym Sądem Administracyjnym w Warszawie w sprawach o zwrot wywłaszczonej nieruchomości.